Zrównoważone budownictwo polega na projektowaniu, budowaniu oraz użytkowaniu domów z myślą o przyszłości. Nowoczesne technologie w budownictwie nie zanieczyszczają środowiska i są przyjazne dla użytkowników. Ograniczenie zużycia prądu, wody i ogrzewania oraz mniejsza ilość ścieków czy emisji spalin przyczyniają się do poprawy klimatu oraz wzrostu zasobności naszego portfela, gdyż mniej wydajemy na media. Duży w tym udział geodezji, która dostarcza dane niezbędne dla bezpieczeństwa i efektywności infrastruktury.
Nowoczesne budownictwo może w znacznym stopniu przyczynić się do ochrony środowiska dzięki zastosowaniu materiałów ekologicznych oraz odpowiedniej eksploatacji obiektów. Jego celem jest ograniczenie zużycia energii i zasobów naturalnych oraz mniejsza ilość odpadów. Rola geodezji w uzyskiwaniu najwyższych standardów ekologicznych jest nieoceniona.
Zrównoważone budownictwo
Według Komisji Europejskiej, wszystkie budynki od etapu budowy przez użytkowanie, remonty aż po burzenie odpowiadają za 40 proc. zużycia energii i 36 proc. gazów cieplarnianych w całej UE. Eksperci przewidują, że ponad 65 proc. budynków, które dziś funkcjonują na świecie, będzie istnieć jeszcze w 2040 roku i nadal emitować gazy cieplarniane.
Zdaniem ekspertów, budownictwo jest najbardziej materiałochłonnym sektorem gospodarki, wykorzystującym ponad połowę światowej stali. Budynki są odpowiedzialne za wyprodukowanie 1/3 światowych odpadów. W tej sytuacji pilną potrzebą jest wykorzystywane reguł zrównoważonego budownictwa zarówno dla nowopowstających budynków, jak i już istniejących, wymagających modernizacji energetycznej ze względu na środowisko i zdrowie użytkowników.
Geodezja w ekologii
W skali makro uzyskane dzięki pomiarom geodezyjnym mapy oceanów pokazują obszary, które powinny być jak najszybciej objęte ochroną z powodu dużego zanieczyszczenia środowiska czy niewłaściwego rybołówstwa. Precyzyjne pomiary poziomu morza, ruchów lodowców oraz deformacji powierzchni ziemi są ważnym źródłem danych dla naukowców zajmujących się badaniami klimatu.
W skali mikro geodezja umożliwia planowanie przestrzenne, dostarczając danych pozwalających wykluczyć negatywny wpływ lokalizacji na otaczające środowisko. Geodezja inżynieryjna wspiera budownictwo ekologiczne w planowaniu miast i obszarów wiejskich, uwzględniając zagadnienia zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Natomiast z leśnych map można poznać skalę zniszczeń, jakie człowiek powoduje w środowiskach leśnych.
Geodezja wspiera inwestycje ekologiczne dzięki dbaniu o ochronę przyrody i zasobów naturalnych, np. poprzez wyznaczanie granic parków narodowych czy rezerwatów przyrody. Pomaga w monitorowaniu zmian w środowisku będących skutkiem działalności przemysłowej lub rolniczej. W oparciu o uwarunkowania terenowe oraz dostępność zasobów naturalnych wskazuje odpowiednie lokalizacje dla instalacji OZE, które są kluczowe dla przyszłości energetyki oraz ochrony środowiska.
Mapowanie środowiskowe
Współczesne technologie geodezyjne pozwalają na precyzyjne zbieranie danych terenowych. Dzięki systemom GPS, skanerom laserowym czy technikom fotogrametrii możliwe jest mapowanie nawet trudno dostępnych i ekstremalnych obszarów górskich czy lasów deszczowych. Analiza geodezyjna pozwala na opracowanie różnych map tematycznych, w tym wysokościowych, zasięgu roślinności czy jakości gleby.
Mapy przyrodnicze i środowiskowe są przydatne w planowaniu przestrzennym, ochronie przyrody, zarządzaniu zasobami naturalnymi i ocenie oddziaływania inwestycji na środowisko. Pozwalają identyfikować obszary o szczególnym znaczeniu przyrodniczym, chronić unikalne ekosystemy i ułatwiają podejmowanie odpowiednich działań zaradczych w przypadku zagrożeń.
Odnawialne źródła energii
Ważnym instrumentem globalnej polityki energetycznej są odnawialne źródła energii wspierające człowieka w walce ze zmianami klimatycznymi. Geodezja dostarcza niezbędnych informacji, które pomagają w identyfikacji odpowiednich lokalizacji dla instalacji OZE, takich jak elektrownie wiatrowe, fotowoltaiczne czy biogazownie.
Dzięki danym geodezyjnym można przeprowadzić analizy dotyczące dostępności zasobów (np. nasłonecznienia czy wiatru), właściwości geologicznych i ukształtowania terenu oraz ocenić wpływ inwestycji na środowisko i sąsiednie tereny, a także planować, projektować oraz eksploatować podziemne i naziemne instalacje OZE.
Po zbudowaniu instalacji geodezja zajmuje się monitorowaniem jej wydajności oraz zarządzaniem obiektem, redukując ryzyko awarii. Systemy GIS (Geographic Information System) oraz pomiary z wykorzystaniem technologii GNSS (Global Navigation Satellite System) umożliwiają bieżącą kontrolę stanu instalacji oraz analizę jej efektywności. Geodeci mogą wykrywać nieprawidłowości, w tym osunięcia ziemi, a także monitorować zmiany w otoczeniu instalacji, które mogą wpływać na jej działanie.
Geodezja a redukcja emisji
Rola geodezji rośnie wraz z zaangażowaniem UE w walkę ze zmianami klimatu i osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla. Zgodnie z dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), począwszy od 2027 roku wszystkie nowe budynki muszą być przystosowane do energii słonecznej. Wykorzystując nowoczesne technologie w budownictwie, powinny być one zaprojektowane w taki sposób, aby pomieścić dachowe instalacje fotowoltaiczne lub słoneczne instalacje cieplne.
Od 2028 budynki publiczne muszą mieć zerową emisję paliw kopalnych na miejscu, a od 2030 ten sam standard (z określonymi wyjątkami) powinny spełniać wszystkie inne nowe budynki. Zakłada się, że wskutek modernizacji nieefektywnych budynków do roku 2030 nastąpi spadek zużycia energii o ok. 16 proc. w porównaniu z rokiem 2020.
